اسرائیل دارای نظام چندحزبی است و تعداد احزاب سیاسی آن به‌طور مداوم در حال تغییر است. بر اساس آخرین اطلاعات موجود، بیش از ۲۰ حزب سیاسی در اسرائیل فعالیت می‌کنند که برخی از آنها در پارلمان (کنست) نماینده دارند و برخی دیگر خارج از آن هستند.
احزاب اصلی دارای کرسی در کنست (بر اساس آخرین داده‌ها)
در حال حاضر، احزاب زیر از جمله مهم‌ترین احزاب اسرائیلی با حضور در کنست هستند:
احزاب بدون کرسی یا کوچک‌تر
علاوه بر احزاب اصلی، گروه‌های دیگری نیز وجود دارند که گاه در انتخابات شرکت می‌کنند اما همیشه موفق به ورود به کنست نمی‌شوند، از جمله:
- کولانو (میانه‌رو)
- حزب بازماندگان هولوکاست
- حزب سبز (طرفدار محیط زیست)
- احزاب عربی کوچک مانند بلد و تعل . نکات کلیدی درباره نظام حزبی اسرائیل
- تغییرات سریع: به دلیل سیستم انتخاباتی متنوع و ائتلاف‌های سیاسی، تعداد و قدرت احزاب به‌سرعت تغییر می‌کند.
- احزاب قدیمی vs. جدید: برخی احزاب مانند لیکود و حزب کار قدمتی طولانی دارند، در حالی که برخی دیگر مانند یش عتید در دهه‌های اخیر تشکیل شده‌اند .
- تنوع ایدئولوژیک: از احزاب چپ‌گرای صلح‌طلب تا راست‌گرایان افراطی و احزاب مذهبی در اسرائیل حضور دارند.
«حزب لیکود، از مخالفان جنگ غزه»
حزب لیکود (Likud) یکی از مهم‌ترین احزاب سیاسی راست‌گرا و محافظه‌کار در اسرائیل است که نقش کلیدی در تاریخ معاصر این کشور ایفا کرده است. در ادامه به معرفی این حزب، ایدئولوژی، تاریخچه و نقش آن در سیاست اسرائیل می‌پردازیم:
- تاریخچه و تأسیس
- لیکود در سال ۱۹۷۳ به‌عنوان ائتلافی از چند حزب راست‌گرا شامل حیروت، حزب لیبرال و دیگر گروه‌های ملی‌گرا تأسیس شد. این ائتلاف تحت رهبری مناخم بیگن و آریل شارون شکل گرفت و در سال ۱۹۸۸ به‌صورت یک حزب واحد درآمد .
- این حزب در سال ۱۹۷۷ با پیروزی در انتخابات، برای اولین‌بار حکومت را از دست چپ‌گرایان (به‌ویژه حزب کار) خارج کرد و نقطه‌عطفی در تاریخ سیاسی اسرائیل ایجاد نمود .
- ایدئولوژی و مواضع
- صهیونیسم اصلاح‌طلب: لیکود بر پایه‌ی صهیونیسم اصلاح‌طلب (Revisionist Zionism) بنا شده که بر حق حاکمیت یهودیان بر سرزمین‌های تاریخی مانند کرانه‌ی باختری تأکید دارد .
- سیاست‌های امنیتی: این حزب از سیاست‌های سخت‌گیرانه در قبال فلسطینیان و گروه‌هایی مانند حماس و حزب‌الله حمایت می‌کند. به‌عنوان مثال، لیکود به‌طور مداوم از گسترش شهرک‌های یهودی‌نشین در کرانه‌ی باختری دفاع کرده است .
- اقتصاد لیبرال: لیکود از سیاست‌های اقتصادی آزاد و کاهش دخالت دولت حمایت می‌کند، از جمله خصوصی‌سازی شرکت‌های دولتی .
- قانون دولت-ملت یهود: در سال ۲۰۱۸، لیکود قانونی را تصویب کرد که اسرائیل را به‌عنوان “دولت-ملت یهود” تعریف می‌کند. این قانون باعث جنجال‌های زیادی شد، زیرا حقوق اقلیت‌های غیریهودی (به‌ویژه عرب‌های اسرائیلی) را نادیده می‌گرفت .
- رهبران برجسته
- مناخم بیگن: اولین نخست‌وزیر از لیکود که پیمان صلح با مصر را در سال ۱۹۷۹ امضا کرد.
- بنیامین نتانیاهو: طولانی‌ترین دوره نخست‌وزیری در تاریخ اسرائیل را داشت (۱۹۹۶–۱۹۹۹، ۲۰۰۹–۲۰۲۱، و ۲۰۲۲–۲۰۲۴). او سیاست‌های سخت‌گیرانه‌ای در قبال فلسطینیان و ایران دنبال کرد .
- آریل شارون: یکی از بنیانگذاران لیکود که بعدها از حزب جدا شد و حزب کادیما را تأسیس کرد.
- نقش در سیاست امروز اسرائیل
- لیکود همچنان یکی از احزاب قدرتمند در کنست (پارلمان اسرائیل) است و در دولت‌های ائتلافی نقش کلیدی ایفا می‌کند .
- این حزب در سال‌های اخیر با چالش‌هایی مانند اتهامات فساد علیه نتانیاهو و رقابت با احزاب راست‌گرای جدیدتر (مانند صهیونیست مذهبی) مواجه شده است .
- انتقادها و چالش‌ها
- منتقدان لیکود آن را به‌خاطر سیاست‌هایش در قبال فلسطینیان و تبعیض علیه عرب‌های اسرائیلی مورد انتقاد قرار می‌دهند .
- برخی از اعضای سابق لیکود (مانند آریل شارون) به‌دلیل تغییر مواضعشان به‌سمت میانه‌روی، از حزب جدا شده‌اند.
لیکود به‌عنوان یک حزب راست‌گرای ملی‌گرا، تأثیر عمیقی بر سیاست داخلی و خارجی اسرائیل گذاشته است. اگرچه از نظر اقتصادی لیبرال است، اما در مسائل امنیتی و سرزمینی مواضع سخت‌گیرانه‌ای دارد. با وجود چالش‌های اخیر، این حزب همچنان یکی از بازیگران اصلی صحنه‌ی سیاسی اسرائیل محسوب می‌شود.
در اسرائیل، چند حزب سیاسی و جناح‌های مخالف ادامه جنگ در غزه هستند. این احزاب عمدتاً بر پایان درگیری‌ها، بازگشت گروگان‌ها و تمرکز بر راه‌حل‌های سیاسی تأکید دارند. در ادامه به مهم‌ترین این احزاب و مواضع آنها اشاره می‌شود:
۱. حزب یش عتید (Yesh Atid)
- رهبر: یائیر لاپید
- موضع: این حزب میانه‌رو خواستار پایان جنگ و اولویت‌دادن به آزادی گروگان‌ها است. لاپید اخیراً اعلام کرد که جنگ دیگر هیچ سودی برای اسرائیل ندارد و تنها آسیب‌های امنیتی، سیاسی و اقتصادی به همراه آورده است.
- اقدامات: لاپید حتی اعلام آمادگی کرده است که برای رسیدن به توافق آتش‌بس، به دولت ائتلافی بپیوندد. ۲. حزب ملی متحد (به رهبری بنی گانتز)
- رهبر: بنی گانتز
- موضع: این حزب که قبلاً بخشی از دولت وحدت ملی بود، خواستار توقف جنگ و تمرکز بر راه‌حل‌های دیپلماتیک است. گانتز نیز مانند لاپید معتقد است که ادامه جنگ به بن‌بست رسیده و باید به دنبال توافقی برای آزادی گروگان‌ها بود.
۳. حزب کار اسرائیل
- رهبر: اسحاق هرتزوگ (سابق)
- موضع: این حزب چپ‌میانه همواره از پایان جنگ حمایت کرده و خواهان تمرکز بر صلح و بهبود روابط با فلسطینیان بوده است. اعضای این حزب همچنین از اعتراضات ضد جنگ حمایت می‌کنند. ۴. فهرست مشترک عربی (شامل احزاب عرب اسرائیلی)
- رهبر: ایمن عوده
- موضع: این ائتلاف که نماینده عرب‌های اسرائیل است، به شدت مخالف ادامه جنگ است و آن را “جنایت علیه بشریت” می‌داند. آنها خواستار آتش‌بس فوری، پایان محاصره غزه و رسیدگی به حقوق فلسطینیان هستند. ۵. حزب مرتص (Meretz)
- رهبر: زهاوا گالئون
- موضع: این حزب چپ‌گرا از ابتدا مخالف جنگ بوده و خواهان مذاکره فوری با حماس برای آزادی گروگان‌ها و پایان درگیری‌ها است. مرتص همچنین از تحریم‌های بین‌المللی علیه اسرائیل در صورت ادامه جنگ حمایت می‌کند. ۶. جنبش اعتراضی خانواده‌های گروگان‌ها
- اگرچه یک حزب سیاسی نیست، اما این جنبش تأثیر زیادی بر افکار عمومی و سیاست اسرائیل داشته است. آنها با شعار “حالا توافق کنید!” خواستار توقف جنگ برای بازگشت عزیزانشان هستند و دولت نتانیاهو را به ادامه جنگ برای منافع سیاسی متهم می‌کنند.
احزاب مخالف جنگ عمدتاً شامل جریان‌های چپ و میانه‌رو اسرائیل هستند، در حالی که احزاب راست‌گرا (مانند لیکود و صهیونیست مذهبی) همچنان بر ادامه عملیات نظامی اصرار دارند. با این حال، حتی در میان راست‌گرایان نیز اختلاف‌نظرهایی وجود دارد، چرا که برخی فرماندهان نظامی معتقدند اهداف جنگ محقق شده و ادامه آن بی‌فایده است.
