به گزارش وفاق ملی، تازه‌ترین پژوهش‌های مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران نشان می‌دهد که کشورمان با کشف و معرفی ۲۵ گونه وحشی زعفران، از جمله گونه‌های انحصاری که تنها در زیست‌بوم ایران رشد می‌کنند، به یکی از قطب‌های مهم تنوع ژنتیکی این گیاه در جهان تبدیل شده است.
تنها ۱۵ سال پیش، تعداد گونه‌های شناخته‌شده زعفران وحشی در ایران هشت گونه بود، اما تحقیقات میدانی گسترده به سرپرستی دکتر علیرضا دولتیاری، عضو هیئت علمی و مدیر بانک گیاهی مرکز، به همراه همکاری محققان بین‌المللی، این رقم را به ۲۵ گونه افزایش داده است. بر اساس این مطالعات، حدود دو سوم این گونه‌ها مختص ایران هستند.
در این روند علمی، پنج گونه جدید زعفران توسط دکتر دولتیاری و پروفسور روکسانس معرفی شده و یکی از گونه‌ها به افتخار دکتر دولتیاری با نام علمی C. dolatyarii ثبت شده است.
این مطالعات بخشی از یک پروژه ملی بزرگ است که شامل پیمایش کامل زیستگاه‌های طبیعی زعفران در کشور، جمع‌آوری نمونه‌ها و ایجاد غنی‌ترین کلکسیون زنده زعفران وحشی ایران در مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران می‌شود.
به‌عنوان یکی از بخش‌های کلیدی این پروژه، ویژگی‌های گرده‌شناسی گونه‌های ایرانی با بهره‌گیری از میکروسکوپ‌های نوری و الکترونی (SEM) بررسی شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد بسیاری از این گونه‌ها ماهیت ژنتیکی و ریخت‌شناسی مستقل دارند، که این امر جایگاه ایران را به‌عنوان یکی از مراکز اصلی تنوع و گونه‌زایی زیرجنس Nudiscapus در جهان تثبیت می‌کند.
جنس Crocus در سطح جهانی بیش از ۲۶۰ گونه وحشی دارد که اغلب دارای ارزش دارویی، غذایی و زینتی هستند. در حالی که ترکیه و شبه‌جزیره بالکان به‌عنوان مراکز اصلی تنوع این جنس شناخته می‌شوند، کشفیات اخیر ثابت کرده که ایران نیز از غنی‌ترین رویشگاه‌های طبیعی این گیاه، به‌ویژه در بخش Nudiscapus، است.
نتایج این پژوهش که حاصل سال‌ها کار میدانی و آزمایشگاهی است، در مجله بین‌المللی Microscopy Research and Technique با ضریب تأثیر ۲.۱ منتشر شده و توجه جامعه علمی بین‌المللی را جلب کرده است.
