رویترز مدعی شد که تخلف ایران توسط آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA) محرز شده است و هیئت حکام آژانس برای اولین بار در ۲۰ سال گذشته، ایران را به دلیل نقض تعهدات عدم اشاعه هستهای محکوم کرد و اقدامات تنبیهی را اعلام نمود.
ایران در پاسخ اعلام کرد که قصد دارد “سومین تأسیسات غنیسازی اورانیوم” را راهاندازی کند و نسل سانتریفیوژهای خود در تأسیسات “فردو” را ارتقا دهد که در نتیجه باعث تشدید تنشهای امنیتی خواهد شد.
هشدار کشور دوست به ایران درباره “حمله احتمالی اسرائیل” به تأسیسات هستهای و آمادگی نظامی ایران برای پاسخگویی در صورت تحریکات هستهای در آستانهی دور ششم مذاکرات ایران و آمریکا که روز یکشنبه در “عمان” برگزار میشود و ابراز نگرانی ترامپ نسبت به پیشرفت مذاکرات نشان میدهد که این تنشها فضای مذاکرات را مبهمتر می کند.
این مسأله باعث افزایش نوسانات قیمت نفت و کاهش سهام شرکتهای هواپیمایی اروپایی به دلیل نگرانی از تشدید درگیریها شد که ابعاد سیاسی-امنیتی دارد، و باعث گسترش برنامه هستهای ایران با راهاندازی تأسیسات جدید و ارتقای سانتریفیوژها، نشاندهنده تقابل آشکار با فشارهای بینالمللی است.
از سوی دیگر تهدید نظامی اسرائیل و هشدارها درباره حمله احتمالی به تأسیسات هستهای ایران، احتمال درگیری مستقیم در منطقه را افزایش داده است. این موضوع میتواند به یک بحران امنیتی بزرگ تبدیل شود، بهویژه با توجه به سابقه تبادل موشکی بین ایران و اسرائیل در سال گذشته.
مذاکرات هستهای در عمان در حالی ادامه دارد که مواضع ترامپ (تهدید به بمباران در صورت عدم پیشرفت) فضای اعتماد را تضعیف کرده است.
پیامدهای اقتصادی
“نفت و بازارهای جهانی”
افزایش اولیه قیمت نفت پس از اظهارات ترامپ و نگرانی از اختلال در عرضه نفت خاورمیانه وجود داشت، اما تعدیل بعدی نشاندهنده عدم قطعیت در پیشبینیهاست؛
“بخش حملونقل”
کاهش سهام شرکتهای هواپیمایی اروپایی به دلیل ترس از کاهش تقاضای سفر و افزایش هزینههای سوخت.
“واکنش آژانس بینالمللی انرژی اتمی”
گزارش ایران به شورای امنیت سازمان ملل میتواند منجر به تحریمهای جدید یا اقدامات قهری شود.
“ایران”
تأکید بر حق غنیسازی به عنوان عضو NPT و استفاده صلحآمیز از انرژی هستهای، اما اقدامات اخیر باعث افزایش انزوای بینالمللی شده است.
ادامه بنبست در مذاکرات و تشدید تحریمها در صورت عدم توافق، همراه با افزایش خطر درگیری نظامی محدود بین ایران و اسرائیل است که اگر ایران به سمت غنیسازی در سطح بالا پیش برود، احتمال مداخله نظامی خارجی افزایش مییابد.
تشدید تنشها میتواند بازار انرژی و ثبات منطقهای را بهویژه در شرایط جنگ غزه، بیشازپیش شکننده کند.
این تحولات نشاندهنده ورود به فاز جدیدی از بحران هستهای است که همکاری بینالمللی فوری را برای جلوگیری از تشدید آن میطلبد.