در شرایطی که حدود ۲۰ درصد نیاز کشور به گوشت قرمز از طریق واردات تأمین می‌شود و بازار این کالای اساسی همواره تحت تأثیر نوسانات ارزی و بحران‌های جهانی قرار دارد، غلامرضا نوری قزلجه – وزیر جهاد کشاورزی – از برنامه‌ای جاه‌طلبانه برای قطع وابستگی ایران به واردات گوشت قرمز تا پایان دولت چهاردهم خبر داد.
واردات؛ تیغ دولبه برای بازار گوشت
وابستگی به واردات گوشت قرمز سال‌هاست که یکی از محورهای اصلی نقد کارشناسان به سیاست‌های کشاورزی کشور است. از یک‌سو، واردات گوشت با تخصیص ارز ترجیحی به کنترل قیمت در کوتاه‌مدت کمک کرده، اما از سوی دیگر، به اعتقاد تحلیل‌گران این روند در بلندمدت باعث تضعیف تولیدکنندگان داخلی، کاهش انگیزه دامداران و افزایش آسیب‌پذیری کشور در برابر شوک‌های بین‌المللی شده است.
نوری قزلجه در گفت‌وگو با ایسنا تصریح کرد: «در حال حاضر حدود ۲۰ درصد از گوشت قرمز کشور وارداتی است، اما با برنامه‌های اصلاح نژاد دام، توسعه مراتع و حمایت‌های مالی، امیدواریم تا پایان دولت چهاردهم به خودکفایی برسیم.»
او همچنین افزود: «نمی‌توان از تولیدکننده انتظار داشت از جیب خود یارانه بدهد. باید با افزایش بهره‌وری، هزینه‌های تولید را کاهش دهیم. در حال حاضر هزینه تولید گوشت در ایران بالاتر از بسیاری کشورهاست؛ چون دام‌ها در محیط‌های بسته با هزینه تغذیه بالا پرورش می‌یابند.»
چرا قیمت گوشت قرمز بالاست؟
وزیر جهاد کشاورزی به واقعیتی اشاره کرد که نگرانی بسیاری از خانوارهاست: حتی در صورت تحقق خودکفایی، قیمت گوشت قرمز به دلیل ماهیت پرهزینه تولید آن، تفاوتی بنیادین با گوشت مرغ یا سایر منابع پروتئینی خواهد داشت. او گفت:
«گوشت قرمز هیچ‌وقت هم‌قیمت مرغ نخواهد شد. تولید آن فرآیندی پرهزینه دارد و این در همه جای دنیا طبیعی است. اما تلاش داریم با بهبود کیفیت دام و روش‌های پرورش، بخشی از این هزینه‌ها را تعدیل کنیم.»
چالش‌های خودکفایی در تویلید گوشت
تحلیل‌گران معتقدند تحقق این وعده بلندپروازانه نیازمند رفع موانع ساختاری در زنجیره تأمین گوشت است؛ از بهبود بهره‌وری دامپروری و کاهش وابستگی به نهاده‌های وارداتی گرفته تا حذف واسطه‌های پرشمار که سهم بزرگی از سود بازار را به خود اختصاص داده‌اند.
همچنین تحریم‌های بین‌المللی و محدودیت‌های ارزی، از دیگر چالش‌های مسیر خودکفایی هستند. برخی کارشناسان هشدار داده‌اند که اگر دولت همزمان با افزایش تولید، راه‌حلی برای دسترسی قشر متوسط و ضعیف به گوشت قرمز نیابد، ممکن است این کالای استراتژیک بیش از پیش به یک “کالای لوکس” تبدیل شود.
آینده چه می‌شود؟
در حالی که ایران ظرفیت‌های قابل‌توجهی در حوزه دامپروری دارد، بسیاری چشم‌انتظارند ببینند آیا وعده خودکفایی وزیر جدید جهاد کشاورزی محقق خواهد شد یا خیر. تحقق این هدف می‌تواند ایران را از واردات پرهزینه و پرریسک گوشت بی‌نیاز کند و حتی زمینه‌ساز صادرات شود، اما پرسش کلیدی این است: آیا مسیر فعلی برای تحقق این رؤیا کافی است؟
