به گزارش وفاق ملی، در چنین شرایطی، حذف صفرها بیشتر یک اقدام «فنی» برای تسهیل محاسبات و کاهش حجم اسکناس و چک‌پول است تا اقدامی «اقتصادمحور» برای کنترل تورم یا رشد اقتصادی.
آیا حذف صفرها تورم را کنترل می‌کند؟
پاسخ کارشناسان اغلب منفی است. حذف صفر، بر خلاف تصور عمومی، هیچ‌گونه تأثیر مستقیم و پایدار بر تورم ندارد. تورم ناشی از سیاست‌های پولی، مالی و ساختارهای ناکارآمد اقتصادی است و تنها با حذف چند عدد صفر از روی اسکناس، نمی‌توان ریشه‌های آن را مهار کرد.
در واقع، اگر بدون اصلاحات عمیق اقتصادی، تنها ظاهر پول را تغییر دهیم، مانند تعویض تابلو یک بیمارستان بدون درمان بیماران است.
مزایای واقعی؛ بیشتر از جنس روانی و فنی
با این حال، نمی‌توان فواید حذف صفرها را نادیده گرفت. مهم‌ترین مزایای این اقدام عبارتند از:
کاهش هزینه چاپ، توزیع و نگهداری اسکناس و سکه؛
کاهش حجم فاکتورها، چک‌ها و محاسبات حسابداری؛
ارتقاء اعتبار روانی پول ملی در نگاه عمومی؛
تسهیل مبادلات اقتصادی، به‌ویژه در معاملات بزرگ.
این مزایا البته مشروط به آن است که فرآیند اجرای حذف صفرها، دقیق، تدریجی و همراه با اطلاع‌رسانی گسترده باشد تا باعث سردرگمی و اختلال نشود.
چالش‌ها و نگرانی‌ها: از هزینه اجرا تا بدفهمی عمومی.
اجرای این طرح با چالش‌هایی نیز همراه است. نخستین آن، هزینه سنگین تغییر زیرساخت‌های بانکی، نرم‌افزارهای مالی، تابلوهای قیمت و ابزارهای محاسباتی است.
دیگر نگرانی مهم، سوءبرداشت عمومی از حذف صفرها به عنوان “افزایش ارزش پول ملی” یا “کنترل تورم” است؛ تصوری نادرست که ممکن است انتظارات اقتصادی جامعه را به‌طور اشتباه شکل دهد و به بی‌ثباتی روانی در بازار منجر شود.
آیا واحد پول هم تغییر می‌کند؟
قادری به نکته مهمی اشاره کرده: در جریان بررسی جزئیات، احتمال تغییر واحد پول ملی نیز وجود دارد. در لایحه‌های قبلی، پیشنهاد شده بود که واحد پول کشور از ریال به “تومان جدید” یا نام‌های جایگزین تغییر کند. در چنین سناریویی، هر ۱۰ هزار ریال فعلی معادل ۱ تومان جدید خواهد شد.
تغییر واحد پول، علاوه بر جنبه نمادین، می‌تواند نقطه آغاز بازآفرینی نظام پولی کشور باشد؛ به شرطی که همراه با اصلاحات عمیق‌تر در حوزه‌های بودجه‌ای، مالیاتی و بانکی باشد.
جمع‌بندی:
تصویب کلیات حذف ۴ صفر از پول ملی، اگرچه یک گام فنی مثبت برای تسهیل مبادلات اقتصادی است، اما نباید از آن انتظار معجزه اقتصادی داشت. بدون اصلاحات ریشه‌ای در ساختارهای ناکارآمد، سیاست‌های تورم‌زا و نظام بانکی فرسوده، این اقدام بیشتر «آرایش پولی» خواهد بود تا «درمان اقتصادی».
حذف صفرها اگر به‌درستی اجرا شود، می‌تواند آرامش فنی و ظاهری به اقتصاد بدهد، اما برای ثبات واقعی اقتصاد ایران، نسخه‌ای فراتر از حذف اعداد نیاز است: نسخه‌ای برای حذف ریشه‌های ناکارآمدی، نه فقط صفرهای روی اسکناس.
