محبعلی مدیرکل پیشین وزارت امور خارجه در خصوص پررنگ بودن نقش روسیه در این دوره از مذاکرات بیان کرد: باتوجه‌به اینکه مناسبات ایران و روسیه و مناسبات آمریکا و روسیه و مسئله اوکراین و خاورمیانه به‌هم‌پیوسته است و هم به آمریکایی‌ها و هم ایران نیز مربوط است شاهد چنین نقش پررنگی هستیم. به دلیل اینکه ایران و روسیه هر دو در تحریم‌های آمریکایی به سر می‌برند به‌نوعی اتفاق منافع در این مقطع دارند.
قاسم محبعلی مدیرکل پیشین وزارت امور خارجه در گفتگو با وفاق ملی، درباره دو دور مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و امریکا گفت: طرفین از نحوه پیشرفت مذاکرات اظهار رضایت و آن را مفید و موفق توصیف کردند. طبیعی است در این مراحل، در چهارچوب‌های کلی بین طرفین یک نوع هم نظری به وجود آمده که طرفین احساس کنند، می‌شود به یک توافقی رسید که هر دو طرف از آن راضی باشند. وی ادامه داد: طبق بیانیه وزارت خارجه عمان، هدف از این مذاکرات رسیدن به یک توافق منصفانه، پایدار و الزام‌آور است. اینها مسائل مهمی که میتوان گفت اگر روی چارچوب توافق شده، یک گام مثبت و بزرگ است. اما باید صبر کرد و دید روی جزئیات و زمان‌بندی‌ها و چارچوب‌های مذاکرات چگونه توافق می‌شود و چگونه منصفانه منافع کشورمان در آن حفظ شده باشد و عدالت و قوانین بین‌المللی رعایت شده باشد و از سویی، طرف آمریکایی هم آن را بپذیرد.
او با اشاره به پیچیدگی و حساس‌بودن این دور از مذاکرات بیان کرد: اینکه این توافق پایدار و همیشگی باشد، نه مثل برجام گذشته. برای طرفین الزام‌آور باشد نه مانند برجام گذشته که برای طرف مقابل الزام‌آور نبود و هر زمان خواست از آن خارج شد. اینها مسائل پیچیده‌ای است که باید منتظر شد و صبر کرد که چگونه توافق می‌شود و چگونه روی کاغذ می‌آید و به تصویب مقامات عالی کشور و مجلس قانون‌گذاری دو کشور می‌رسد تا به یک توافق تعهدات آور تبدیل شود.
محبعلی در خصوص این سؤال، در این دو دوره شاهد عدم نقش‌آفرینی کشورهای اروپایی هستیم؛ ولی شاهد پررنگ بودن روسیه هستیم که حتی عراقچی و وتیکاف قبل از شروع مذاکرات به روسیه سفر کردند؛ گفت: طرف اصلی مذاکرات در مسائل هسته‌ای نه‌تنها در مورد ایران در مورد سایر کشورها، آمریکا است و سایر کشورها ذی‌نفع و مؤثر در پیشرفت مذاکرات هستند و بالاخره منافع آنها هم مطرح است. درگذشته ایران باواسطه اروپا با آمریکا مذاکره انجام می‌داد و این موضوع، مسائل رابطه ما با اروپا و هم پیچیدگی رابطه اروپا و آمریکا و همین‌طور ایران و آمریکا را داشت. این بار مذاکرات مستقیم و دوجانبه است و تفاوت‌های آشکاری وجود دارد.
او در ادامه پاسخ داد: در خصوص نقش روسیه؛ باتوجه‌به اینکه مناسبات ایران و روسیه و مناسبات آمریکا و روسیه و مسئله اوکراین و خاورمیانه به‌هم‌پیوسته است و هم به آمریکایی‌ها و هم ایران نیز مربوط است شاهد چنین پررنگی هستیم. به دلیل اینکه ایران و روسیه هر دو در تحریم‌های آمریکایی به سر می‌برند به‌نوعی اتفاق منافع در این مقطع دارند. شاید هم ایران علاقه‌مند نباشد که روسیه قبل از ایران با آمریکا به توافق برسد و اگر به توافق برسد منافع ایران حفظ شود و بالعکس روسیه هم علاقمند است که تحریم‌های خودش قبل از اینکه تحریم‌های ایران برداشته شود از سوی آمریکا و اروپا لغو شود. مدیرکل پیشین وزارت امور خارجه افزود: درعین‌حال به‌گونه‌ای نباشد که منافعش در توافق ایران و آمریکا نادیده گرفته شود. آمریکایی‌ها هم طبیعتاً می‌خواهند از امکاناتی که دارند در هر دو طرف در توافقات استفاده کنند. از روس‌ها در مقابل ایران یا اوکراین امتیاز بگیرند یا از ایران در مقابل روسیه امتیاز بگیرند. اینها مسائل پیچیده‌ای که به روسیه جایگاه ویژه‌ای داده است.
محبعلی با اشاره به سفر وزیر امور خارجه به چین قبل آغاز دور سوم مذاکرات گفت: موضوع چین با روسیه مقداری متفاوت است. کشوری که در این سال‌ها، ایران احساس می‌کرد در کنار خودش قرارداد و سیاست متفاوتی به نسبت اروپا و آمریکا در مقابل برنامه هسته‌ای ایران دارد، به طور روتین معمولاً کشورهای دوست خود را در جریان قرار می‌دهند و با آنها برای ادامه مذاکرات مشورت می‌کنند و نهایتاً برنامه هسته‌ای ایران باید از شورای امنیت سازمان ملل متحد خارج شود؛ بنابراین، نقش کشورهایی که حق وتو دارند مثل روسیه، چین، فرانسه و انگلیس در این قضیه مهم است و ایران لازم است با آنها در تفاهم باشد که اگر نهایتاً گزارشی به شورای امنیت از سوی آژانس و شورای امنیت تصویب شود، آنها با آن موافقت داشته باشند.
او با اشاره به مذاکرات پیش رو را گفت: باید صبر کرد مذاکرات کارشناسی و چیزی که طرفین در جزئیات با هم مطرح می‌کنند چگونه است. جزئیات خیلی مهم است، در آن سه اصلی که برای مذاکرات پیش‌بینی شده؛ برنامه هسته‌ای ایران به چه سمتی میل می‌کند؛ انتظارات و خواسته‌های ایران و طرف مقابل چیست. در مورد الزام‌آور بودن چه راه‌حل‌هایی پیش‌بینی می‌شود، آیا داوری وجود دارد؟ ضامن یا تضمین چگونه پیش‌بینی می‌شود؟ در مورد دائمی بودن، سؤال مطرح است. تحریم‌ها چگونه برداشته می‌شود؟ رابطه اقدامات ایران و تحریم‌ها چگونه است؟ آیا همه تحریم‌ها برداشته می‌شود یا فقط تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای؟ اینها مسائل بسیار پیچیده‌ای است که کارشناسان دستگاه‌های مختلفی از بانک مرکزی تا اقتصادی، تجاری، بخش خصوصی، بانک‌ها و… در تصمیم‌های مذاکراتی حضور داشته باشند و روی آنها بحث کنند. جلسات کارشناسی شروع شود مذاکرات وارد مراحل جدی خودش می‌شود.
