به گزارش وفاق ملی، در روزگاری که سبک زندگی پرشتاب شهری، مصرف غذاهای فرآوریشده و کمتحرکی، سلامت بشر را بیش از پیش تهدید میکند، یافتن یک الگوی تغذیهای پایدار و علمی اهمیت دوچندان یافته است. در این میان، رژیم غذایی مدیترانهای با ریشهای در سنتهای خوراکی مردمان یونان، ایتالیا، اسپانیا و جنوب فرانسه، بهعنوان یکی از کاملترین و اثربخشترین سبکهای تغذیهای جهان مطرح شده است.
این رژیم که سالهاست مورد توجه پژوهشگران و متخصصان تغذیه قرار دارد، بر مواد غذایی تازه، طبیعی و کمفرآوریشده استوار است. برخلاف بسیاری از رژیمهای مدرن که محدودکننده و موقتیاند، رژیم مدیترانهای را میتوان یک سبک زندگی مادامالعمر دانست؛ الگویی که علاوه بر کیفیت مواد غذایی، به نحوه پخت، زمان مصرف، و حتی دورهمیهای خانوادگی و اجتماعی حین غذا خوردن توجه دارد.
اصول کلیدی این رژیم شامل مصرف فراوان میوهها و سبزیجات تازه، غلات کامل (مانند نان سبوسدار، برنج قهوهای و بلغور)، حبوبات، مغزها و دانههای روغنی است. روغن زیتون بهعنوان منبع اصلی چربی جایگزین کره و چربیهای اشباعشده میشود و ماهی و غذاهای دریایی بهطور منظم در برنامه غذایی جای میگیرند، در حالی که گوشت قرمز تنها بهطور محدود و معمولاً یکبار در ماه مصرف میشود.
به گفته منصور رضایی، متخصص تغذیه، این الگوی غذایی به دلیل سرشار بودن از فیبر، آنتیاکسیدان و اسیدهای چرب مفید، در کاهش عوامل خطر بیماریهای قلبیعروقی، دیابت، پرفشاری خون و برخی سرطانها تأثیر چشمگیری دارد. آزیتا حکمتدوست، استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز بر جامعبودن و تنوع غذایی این رژیم تأکید کرده و آن را بینیاز از مکملهای تغذیهای میداند.
ویژگی برجسته دیگر این رژیم، زیتون و روغن زیتون است که سرشار از اسیدهای چرب غیراشباع و ترکیبات ضدالتهاباند. احمد اسماعیلزاده، مدیرکل دفتر تغذیه جامعه وزارت بهداشت، البته به یک نکته هشداردهنده اشاره میکند: روغن زیتون و زیتون چگالی انرژی بالایی دارند و در صورت مصرف بیرویه میتوانند باعث افزایش وزن شوند، هرچند که در کشورهای مدیترانهای نرخ بیماری قلبی همچنان پایین است.
از منظر علمی، رژیم مدیترانهای نهتنها بر تأمین نیازهای تغذیهای تمرکز دارد، بلکه به پیشگیری فعال از بیماریهای مزمن میپردازد. مصرف لبنیات تخمیری و ماست یونانی در آن، به بهبود سلامت روده و تقویت سیستم ایمنی کمک میکند. کاهش قندهای تصفیهشده، پرهیز از نوشیدنیهای شیرین و تأکید بر آب، این الگو را به انتخابی ایدهآل برای کنترل وزن و حفظ متابولیسم سالم تبدیل کرده است.
فراتر از بُعد فیزیولوژیک، رژیم مدیترانهای یک سبک زندگی فرهنگی و اجتماعی است. لذت بردن از غذا، گفتوگوهای صمیمی حین وعدهها و احترام به منابع طبیعی، از مؤلفههای جداییناپذیر این فرهنگ غذاییاند. همین ترکیب هوشمندانه از سلامت جسم و آرامش روان، باعث شده این رژیم در فهرست بهترین الگوهای تغذیهای جهان، سالها بیرقیب باقی بماند.