در آستانه دور ششم مذاکرات احیای توافق هسته‌ای میان ایران و آمریکا در ژنو، فضای سیاسی با ابهام و تنش بی‌سابقه‌ای همراه شده است. عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران، علیرغم این که تا چندی پیش زمان و مکان دقیق این دور از نشست نامعلوم عنوان شده بود، راهی سوئیس شد. این سفر در شرایطی صورت می‌گیرد که اتحادیه اروپا—که در مذاکرات برجام نقش میانجی کلیدی را ایفا می‌کرد—این بار به طور کامل از فرآیند مذاکرات کنار گذاشته شده است و این نقش را کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس به عهده گرفتند. به نظر می‌رسد حذف اروپا از میز مذاکرات، ناشی از اختلافات عمیق بر سر میزان تعهد طرفین به بازگشت به تعهدات اولیه برجام باشد.
واکنش تند ترامپ و پیام‌های متضاد
همزمان با این تحولات، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، در مصاحبه‌ای با فاکس نیوز با اشاره به «سرسختی بی‌سابقه ایران» در مواضع هسته‌ای، ادعا کرد: «رفتار تهران نسبت به روزهای گذشته کاملاً تغییر کرده و به سطحی خصمانه و غیرقابل پیش‌بینی رسیده است. این چرخش ناگهانی، تمام امیدهای پیشین برای دستیابی به توافق را ناامیدکننده ساخته است.» وی همچنین از «مواضع تهاجمی ایران» در آستانه دور جدید انتقاد کرد. این اظهارات در تضاد آشکار با بیانیه‌های دیپلمات‌های ایرانی است که همواره بر تعهد خود به مذاکرات سازنده تأکید داشته‌اند.
هشدار تهران: آماده‌باش برای دوری دشوار
پیش از حرکت عراقچی به ژنو، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران با اشاره به پیچیدگی‌های فنی و سیاسی پیش‌رو، صراحتاً از «سخت‌ترین دور مذاکرات» خبر داد. این هشدار در واقع پاسخی ضمنی به فشارهای اخیر غرب بر سر برنامه‌های موشکی و منطقه‌ای ایران بود. تحلیلگران معتقدند اختلاف بر سر دو موضوع کلیدی —رفع یک‌جای تحریم‌ها توسط آمریکا و تعیین سقف مشخص برای غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران— علت اصلی این بدبینی است.
چشم‌انداز نشست پنجشنبه: بن‌بست یا راه‌گشایی؟
نشست پیش‌رو که قرار است پنجشنبه در ژنو برگزار شود، تحت الشعاع مواضع غیرقابل انعطاف ترامپ و ایران قرار دارد. ترامپ پیشتر تصریح کرده بود: «هیچ توافقی بدون تغییر بنیادین در مواضع هسته‌ای ایران امکان‌پذیر نیست.» از سوی دیگر، منابع نزدیک به تیم مذاکره‌کننده ایران تأکید می‌کنند که «هیچ عقب‌نشینی از خطوط قرمز جمهوری اسلامی وجود نخواهد داشت». این تقابل آشکار، دور ششم را به آزمونی سرنوشت‌ساز برای آینده برجام تبدیل کرده است. نتیجه این مذاکرات نه‌تنها بر روابط تهران-واشنگتن، بلکه بر ثبات منطقه خاورمیانه نیز تأثیر مستقیم خواهد گذاشت.
این دور از مذاکرات قرار است روز پنجشنبه برگزار شود در حالی که ترامپ عنوان داشته تا اینجا با مواضعی که ایران بیان کرده، موافقت ندارد.
