ایهود باراک، نخست‌وزیر اسبق اسرائیل و یکی از چهره‌های برجسته نظامی و سیاسی این رژیم، شخصیتی پیچیده و متناقض دارد که از ترکیب سوابق نظامی خشونت‌آمیز، مواضع سیاسی گاه میانه‌رو، و رقابت‌های شخصی با بنیامین نتانیاهو شکل گرفته است.
به ایهود باراک به علت پیشینه نظامی و لقب “ناپلئون کوچک دادند.
باراک با ۳۵ سال خدمت در ارتش اسرائیل، فرماندهی واحدهای ویژه مانند سایرت متکل (واحد کماندوهای نخبه) را بر عهده داشت و در عملیات‌های ترور رهبران فلسطینی (مانند ابوجهاد و ابویاد) و عملیات نجات گروگان‌های اُنتِبه شرکت کرد. این عملیات‌ها او را به چهره‌ای افسانه‌ای در اسرائیل تبدیل کرد و لقب “ناپلئون کوچک” را برایش به ارمغان آورد.
- او به دلیل تکبر و جاه‌طلبی شناخته می‌شد و حتی در دوران نظامی‌گری، مواضع سیاسی خود را مبهم نگه می‌داشت تا امکان پیوستن به هر حزبی را داشته باشد.
گرایش‌های فکری او میانه‌روی نسبی در سیاست خارجی:
- باراک از حزب کارگر اسرائیل بود و برخلاف نتانیاهو، گاه از راه‌حل‌های دیپلماتیک حمایت می‌کرد. مثلاً در سال ۲۰۰۰ در مذاکرات کمپ دیوید با یاسر عرفات شرکت کرد (هرچند ناموفق بود) و عقب‌نشینی یکجانبه اسرائیل از جنوب لبنان را اجرا کرد.
- اما او نیز در مواردی مانند سرکوب انتفاضه الاقصی و کشتار فلسطینی‌ها نقش داشت، که نشان‌دهنده دوگانگی در مواضعش است.
اما پس از هفت اکتبر باراک یکی از منتقدان نتانیاهو بود و به ضعف‌های استراتژیک اسرائیل اعتراف داشت.
- باراک بارها به شکست‌های اسرائیل در برابر ایران و حماس اعتراف کرده، او اشاره دارد که اسرائیل نتوانسته برنامه هسته‌ای ایران را متوقف کند و حماس در جنگ‌های اخیر “شکست نخورده” است.
- او همچنین از توهم شکست‌ناپذیری اسرائیل انتقاد کرده و معتقد است سیاست‌های نتانیاهو به جای امنیت، به فاجعه راهبردی منجر شده است دلایل اختلاف باراک با نتانیاهو
- رقابت شخصی و سیاسی
- باراک و نتانیاهو از دهه ۱۹۹۰ رقبای سیاسی بوده‌اند. باراک در سال ۱۹۹۹ با شکست نتانیاهو به نخست‌وزیری رسید، اما پس از شکست در انتخابات ۲۰۰۱، قدرت را به او واگذار کرد. این رقابت در سال‌های بعد نیز ادامه یافت .
- باراک نتانیاهو را “فاسدترین نخست‌وزیر تاریخ اسرائیل” خوانده و او را متهم می‌کند که برای بقای سیاسی خود، کشور را به جنگ‌های بی‌حاصل می‌کشاند .
- انتقاد به مدیریت امنیتی و جنگ غزه
- باراک معتقد است نتانیاهو مسئول شکست امنیتی ۷ اکتبر ۲۰۲۳ (حمله حماس) است و ۸۰٪ اسرائیلی‌ها این نظر را دارند. او همچنین ادامه جنگ غزه را “بی‌هدف و برای نجات سیاسی نتانیاهو” می‌داند و معتقد بود نتانیاهو چاره‌ای جز پایان دادن به جنگ بی‌فایده غزه ندارد او همچنین ادامه جنگ بی‌فایده غزه یک جنگ سیاسی و جنگی برای بقای ائتلاف نتانیاهو است که فصل جدیدی از حماقت را به وجود آورده است.
از سوی دیگر بسیار بعید میدانست که این جنگ به نتایجی متفاوت از نبردهای پیشین در نوار غزه دست یابد.
همچنین ایهود باراک سابق جدیدترین مقامی است که نتانیاهو را به «اعلان جنگ علیه اسرائیل» متهم کرده است. ایهود اولمرت نخست‌وزیر سابق دیگر هم هشداری جدی داده و گفته که اسرائیل در آستانه جنگ داخلی است. در چند وقت اخیر هشدارهای مشابهی نیز توسط اسحاق هرتزوگ رئیس‌جمهور اسرائیل، موشه یعلون معاون نخست‌وزیر سابق و آهارون باراک رئیس سابق دیوان عالی مطرح شده است. در همین حال یائیر گولان فرمانده سابق ارتش اسرائیل و یکی از اعضای کنست، پا را از این هم فراتر گذاشته و گفته که «اسرائیل دارد نوزادان را در غزه- به‌عنوان یک سرگرمی- می‌کشد».
شکاف داخلی اسرائیل واقعی و جدی است و دشمنی «یهودی با یهودی» آشکارتر از همیشه احساس می‌شود. ولی آیا این موقعیت به معنای این است که اسرائیل در مسیر جنگ داخلی قرار گرفته است.
- به گفته باراک، نتانیاهو تحت نفوذ وزرای افراطی راست‌گرا (مثل بن‌گیویر) است که به دنبال اشتعال خاورمیانه برای ظهور مسیح یهودی هستند .
- اختلاف در روابط با آمریکا و ایران
- باراک مشکل اصلی در روابط با آمریکا را شخص نتانیاهو میدانست، نه دولت بایدن. او معتقد است نتانیاهو با سیاست‌هایش اعتماد واشنگتن را از دست داده است.
- در مورد ایران، باراک برخلاف ادعاهای نتانیاهو، می‌گوید اسرائیل ناتوان در نابودی برنامه هسته‌ای ایران است و تحریم‌ها یا حملات تنها پیشرفت ایران را کند کرده‌اند.
- تفاوت در دیدگاه‌های راهبردی
- باراک خواهان توافق با کشورهای عربی (مانند عربستان) و پایان دادن به جنگ غزه برای ورود اسرائیل به پروژه‌های اقتصادی منطقه‌ای است، اما نتانیاهو را مانع این راهبرد می‌داند.
پس از شروع جنگ با ایران، ناپلئون کوچک باز از انتقاد از نتانیاهو دست نکشید و گفت:«هیچ توجیه منطقی برای جنگ با ایران وجود ندارد»
و ادامه داد: «اسرائیل به‌تنهایی قادر به اعلام جنگ با هدف سرنگونی ایران نیست.
آمریکا نمی‌خواهد در این جنگ مداخله کند، چرا که در هیچ جنگی که وارد آن شد، پیروز نشده است.»
او بر این عقیده بود که هیچ توجیه منطقی برای جنگ با ایران وجود ندارد.
نخست‌وزیر پیشین اسراییل قاطعانه انتقاد کرد که: «اسرائیل به‌تنهایی قادر به اعلام جنگ با هدف سرنگونی ایران نیست.
آمریکا نمی‌خواهد در این جنگ مداخله کند، چرا که در هیچ جنگی که وارد آن شد، پیروز نشده است.»
ایهود باراک ترکیبی از خشونت نظامی و واقع‌گرایی سیاسی است که گاه به انتقاد از سیاست‌های افراطی همتایانش می‌پردازد. اختلاف او با نتانیاهو ریشه در رقابت قدرت، تفاوت در راهبردهای امنیتی، و ترس از افول جایگاه اسرائیل دارد. باراک نتانیاهو را تهدیدی برای دموکراسی و امنیت اسرائیل می‌داند، در حالی که نتانیاهو او را رقیبی می‌بیند که با انتقادهایش مشروعیت دولت را زیر سؤال می‌برد.
