طب اسلامی؛ یک عنوان بحث‌برانگیز
به گزارش وفاق ملی، طی سال‌ها، افرادی با استناد به روایات و احادیث اهل بیت، مدعی معرفی طب اسلامی شده‌اند و آن را به مردم ارائه می‌دهند. بسیاری از این مدعیان نه تنها از این طریق کسب درآمد می‌کنند، بلکه بیماران را از مراجعه به پزشکان مدرن بازمی‌دارند؛ امری که می‌تواند تهدیدی جدی برای سلامت مردم باشد.
به گفته دکتر علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزیر بهداشت:
«چیزی به اسم طب اسلامی اصلا وجود ندارد. هر کس از نام طب اسلامی استفاده کند، کلاهبردار است. طب سنتی یا طب ایرانی داریم، ولی طب اسلامی نداریم.»
این سخنان، بازتاب مواضع طولانی مدت وزارت بهداشت، مراجع تقلید و اساتید طب سنتی است که بارها بر جعلی بودن طب اسلامی تاکید کرده‌اند.
طب سنتی ایرانی و ارتباط آن با آموزه‌های اسلامی
در طول تاریخ، حکمای مسلمان، به‌ویژه ایرانی، مانند بوعلی سینا و رازی، دانش پزشکی و طب سنتی را توسعه داده‌اند. این دانش که امروزه تحت عنوان طب سنتی ایرانی شناخته می‌شود، مورد تایید وزارت بهداشت است و در دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران تدریس می‌شود.
طب سنتی ایرانی نظام‌مند است و مبنای علمی دارد.
طب اسلامی به عنوان مکتب مستقل، وجود ندارد.
توصیه‌های دینی درباره سلامت، پراکنده و بیشتر محدود به سبک زندگی و بهداشت عمومی هستند، و قابل تعمیم به عنوان یک مکتب پزشکی مستقل نیستند.
احادیث و روایت‌های طبی؛ حقیقت یا جعلی؟
حامیان طب اسلامی معمولاً از احادیث و روایت‌هایی به نقل از ائمه اطهار استفاده می‌کنند. نمونه‌هایی از این روایت‌ها عبارت‌اند از:
امام رضا (ع): «کاسنی درمان هزار درد است.»
امام صادق (ع): «گوشت گوسفند همراه با شیر هر درد و عارضه‌ای را از اندام می‌برد.»
تحقیقات اساتید طب سنتی نشان می‌دهد که بسیاری از این روایت‌ها:
اعتبار تاریخی و علمی ندارد.
منسجم و نظام‌مند نیست و به شرایط خاص زمان و مکان وابسته است.
در مواردی، از حکما و اطبا نقل شده و سپس به ائمه نسبت داده شده است.
دکتر حسین رضایی‌زاده، استاد طب سنتی، می‌گوید:
«ما آموزه‌های اسلامی در حوزه سلامتی داریم اما مفهومی به عنوان طب اسلامی نداریم. طب سنتی ایرانی توسط حکمای مسلمان توسعه یافته و همان چیزی است که امروز می‌توان به عنوان طب سنتی معتبر استفاده کرد.»
موضع مراجع تقلید
مراجع تقلید نیز بارها بر جعلی بودن طب اسلامی تأکید کرده‌اند:
آیت‌الله مکارم شیرازی: «چیزی به نام طب اسلامی نداریم. برخی با یک مشت خرافات هم به اسلام و هم به طب سنتی آسیب می‌زنند.»
آیت‌الله نوری همدانی: «برخی افراد از عنوان طب اسلامی سوءاستفاده می‌کنند و وزارت بهداشت باید با آن‌ها برخورد کند.»
این مواضع، نشان می‌دهد که طب اسلامی نه تنها علم پزشکی نیست، بلکه فعالیت‌های آن می‌تواند هم به دین و هم به سلامت جامعه آسیب بزند.
شیخ عباس تبریزیان، روحانی اهل نجف، خود را پدر طب اسلامی می‌داند. او فعالیت‌های گسترده‌ای در ایران و فضای مجازی دارد و معتقد است:
«زمان بازگشت به طب اسلامی فرا رسیده و باید پزشکی مدرن را کنار گذاشت و به طب اسلامی رجوع کرد.»
اقدامات او، از جمله آتش زدن کتاب هاریسون در ۱۳۹۸، واکنش شدید مراجع و وزارت بهداشت را برانگیخت و مراکز درمانی وی پلمب شد. با این حال، کانال تلگرامی او همچنان فعال است و توصیه‌های غیرعلمی و گاه خطرناک منتشر می‌کند.
مخاطرات طب اسلامی
خطر برای بیماران: ترساندن مردم از مراجعه به پزشک و داروهای مدرن می‌تواند به مرگ و بیماری‌های جدی منجر شود.
سوءاستفاده مالی: بسیاری از مدعیان درآمدهای کلانی از تبلیغ و فروش «طب اسلامی» کسب می‌کنند.
آسیب به طب سنتی ایرانی: ورود روحانیون به حوزه طب سنتی و ترویج طب اسلامی باعث کاهش اعتماد عمومی به دستاوردهای علمی طب سنتی شده است.
نتیجه‌گیری و توصیه کارشناسان
طب اسلامی، به معنای یک مکتب پزشکی مستقل، وجود ندارد.
آموزه‌های دینی درباره سلامت قابل توجه است، اما نمی‌توان آن را جایگزین پزشکی مدرن کرد.
طب سنتی ایرانی معتبر است و می‌تواند در چارچوب علمی و قانونی، مکمل پزشکی مدرن باشد.
لازم است مردم، رسانه‌ها و مسئولان آموزش ببینند که طب اسلامی یک ترفند بازاری و تبلیغاتی است، نه علم پزشکی.
