به گزارش وفاق ملی، گروه صنعتی ایران‌خودرو در حالی دور جدیدی از فروش محصولات خود را آغاز کرده که همچنان الگوی فروش اینترنتی و حساب‌های وکالتی پابرجاست؛ مدلی که قرار بود ابزاری برای مهار سوداگری باشد، اما حالا بیشتر به مانعی برای دسترسی بی‌واسطه مصرف‌کنندگان واقعی تبدیل شده است.
در طرح اخیر، سه خودرو جدید به سبد فروش اضافه شده‌اند: سورن گازسوز با مخزن ۷۵ لیتری، پژو ۲۰۷ دستی با فرمان هیدرولیک و پژو ۲۰۷ دستی دیگر با سقف شیشه‌ای و رینگ فولادی. هرچند این تنوع می‌تواند پاسخگوی نیاز بخش بیشتری از بازار باشد، اما مسأله اصلی در شیوه عرضه و دسترسی به این خودروهاست؛ جایی که سیستم قرعه‌کشی و حساب وکالتی همچنان حضور پررنگ دارد.
پنج خانواده خودرویی شامل دناپلاس، پژو ۲۰۷، تارا، سورن و رانا در قالب سه روش فروش – فروش فوری، فوق‌العاده و پیش‌فروش – در اختیار مشتریان قرار گرفته‌اند. تحویل خودروها نیز با زمان‌بندی‌های متغیر از ۳۰ تا بیش از ۱۲۰ روز اعلام شده است. متقاضیان برای شرکت باید حساب وکالتی با موجودی ۱۰۰ میلیون تومان افتتاح کنند؛ اقدامی که گرچه برای کنترل بازار ثانویه طراحی شده، اما برای بسیاری از متقاضیان عادی با دشواری همراه است.
بازگشت به قرعه‌کشی، که با حضور نهادهای نظارتی انجام می‌شود، نشان‌دهنده آن است که هنوز زیرساخت عرضه عادلانه و شفاف خودرو در کشور کامل نشده است. وعده حذف قرعه‌کشی در سال‌های اخیر بارها مطرح شده، اما در عمل هر بار با پیچیدگی‌های تازه‌ای بازمی‌گردد. شرایطی که نه تنها اعتماد عمومی به سازوکارهای فروش خودرو را کاهش می‌دهد، بلکه عملاً رقابت آزاد و واقعی را مختل می‌کند.
همچنین، گرچه ایران‌خودرو مدعی است این طرح مشمول متقاضیان طرح جوانی جمعیت و جایگزینی خودروهای فرسوده نیز می‌شود، اما بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد فرآیند احراز این شرایط و بهره‌مندی واقعی از مزایا همچنان با موانع اجرایی مواجه است.
از سوی دیگر، کارشناسان بازار خودرو معتقدند که افزایش تنوع محصولات بدون بازنگری جدی در کیفیت ساخت، قیمت نهایی، خدمات پس از فروش و نیز حذف فرآیندهای پیچیده ثبت‌نام، راه به جایی نمی‌برد. مردم امروز بیشتر از “مدل” خودرو، به دنبال “اعتماد” به سازوکار فروش هستند؛ اعتمادی که با استمرار رویه‌هایی همچون قرعه‌کشی، حساب‌های مسدودشده و تحویل‌های چندماهه، به شدت آسیب دیده است.
در نهایت، هرچند عرضه دوره‌ای خودرو توسط شرکت‌های خودروساز می‌تواند نشانه‌ای از پاسخ به تقاضای بازار باشد، اما مسیر تحقق واقعی «فروش عادلانه» هنوز طولانی و پرپیچ‌وخم است. مردم به جای قرعه‌کشی، انتظار شفافیت، رقابت و دسترسی بدون واسطه را دارند؛ انتظاری که تحقق آن، در گرو تصمیم‌گیری شجاعانه و اصلاحات ساختاری جدی در نظام عرضه خودرو است.
