به گزارش وفاق ملی، _السیسی رییس جمهور مصر_ دیروز اعلام کرد از حقابه خود از رود نیل چشم‌پوشی نمی‌کند.
رئیس جمهور مصر با تاکید بر مخالفت قاطع قاهره با اقدامات یکجانبه در حوضه آبی رود نیل، اظهار داشت که این کشور از حقابه خود از این رود چشم‌پوشی نخواهد کرد.
بحث آب رود نیل، مبحثی بین چند کشور است که چند سال است مناقشه برانگیز شده است. آب رود نیل به صورت مستقیم به اسرائیل منتقل نمی‌شود، اما تلاش‌های تاریخی و سیاسی رژیم صهیونیستی برای دستیابی به این آب و طرح‌های مرتبط با آن وجود داشته است.
طرح‌های تاریخی اسرائیل برای انتقال آب نیل
- از اوایل قرن بیستم، صهیونیست‌ها به دنبال انتقال آب نیل به سرزمین‌های اشغالی بوده‌اند. تئودور هرتزل، بنیانگذار صهیونیسم، در سال ۱۹۰۳ طرحی برای انتقال آب نیل به صحرای سینا و سپس فلسطین ارائه داد، اما این طرح به دلیل مخالفت انگلیس رد شد .
- در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰، اسرائیل مطالعاتی برای انتقال آب نیل انجام داد و حتی انور سادات، رئیس‌جمهور وقت مصر، در سال ۱۹۷۷ پروژه “کانال صلح” را برای انتقال آب نیل به قدس اشغالی مطرح کرد. این طرح با مخالفت شدید مردم مصر و برخی کشورهای آفریقایی مواجه شد . پروژه‌های اخیر و نقش اسرائیل در سد النهضه
- اسرائیل از ساخت سد النهضه در اتیوپی حمایت کرده است. این سد می‌تواند جریان آب نیل به مصر و سودان را کاهش دهد و به نفع اسرائیل باشد. اسرائیل در زمینه فنی و مالی به اتیوپی کمک کرده و حتی سامانه‌های موشکی را در نزدیکی این سد مستقر کرده است .
- برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که اسرائیل قصد دارد از طریق همکاری با کشورهای بالادست نیل (مانند اتیوپی، اوگاندا، و تانزانیا) بر جریان آب نیل تأثیر بگذارد و در آینده امکان انتقال آب به سرزمین‌های اشغالی را فراهم کند .
واکنش مصر و چالش‌های حقوقی
- مصر به شدت با هرگونه انتقال آب نیل به اسرائیل مخالف است و آن را تهدیدی برای امنیت ملی خود می‌داند. پروژه‌های انتقال آب نیل به سینا (مانند پروژه توسعه کشاورزی شمال سینا) نیز با شایعاتی درباره احتمال انتقال آب به اسرائیل همراه بوده است .
- بر اساس قوانین بین‌المللی، مصر و سودان حق‌آبه تاریخی از نیل دارند و هرگونه تغییر در جریان آب باید با توافق همه کشورهای حوزه نیل باشد. تاکنون اسرائیل نتوانسته است به صورت رسمی آب نیل را به سرزمین‌های اشغالی منتقل کند .
در حال حاضر آب نیل به اسرائیل منتقل نمی‌شود، اما اسرائیل از طریق حمایت از پروژه‌هایی مانند سد النهضه و همکاری با کشورهای آفریقایی، تلاش می‌کند نفوذ خود را بر منابع آب نیل افزایش دهد. این موضوع می‌تواند در آینده به یکی از عوامل تنش در منطقه تبدیل شود.
اما بحث آب در آن منطقه به همینجا ختم نمی‌شود.
مناقشات آبی آنجا پیچیده تر میشود که در نظر بگیریم اسرائیل آب اردن را تامین می‌کند. در حالی که مصر نیز با اسرائیل همکاری‌های آبی دارد، اما حجم انتقال آب از اسرائیل به اردن بسیار بیشتر است.
۱. اردن و وابستگی به آب اسرائیل
- اردن یکی از کم‌آب‌ترین کشورهای جهان است و با بحران شدید آب مواجه است. بر اساس توافقنامه صلح ۱۹۹۴، اسرائیل متعهد شد سالانه ۵۰ میلیون مترمکعب آب به اردن بفروشد. این مقدار بعداً به ۱۰۰ میلیون مترمکعب افزایش یافت .
- در سال‌های اخیر، اسرائیل و اردن یک توافق آب در برابر انرژی امضا کردند که بر اساس آن اسرائیل ۲۰۰ میلیون مترمکعب آب شیرین‌شده اضافی در ازای انرژی خورشیدی از اردن دریافت می‌کند .
- اردن به‌شدت به این آب وابسته است، زیرا تقاضای داخلی آن بسیار بیشتر از منابع موجود است. قطع این همکاری می‌تواند بحران جدی برای اردن ایجاد کند .
۲. مصر و همکاری‌های آبی با اسرائیل
- مصر بیشتر بر فناوری‌های آب شیرین‌کن اسرائیلی تکیه دارد تا تأمین مستقیم آب. اسرائیل در ساخت کارخانه‌های آب شیرین‌کن در مصر مشارکت داشته است .
- مصر عمدتاً از رود نیل استفاده می‌کند، اما به دلیل بحران آب و اختلاف با اتیوپی بر سر سد النهضه، به فناوری‌های اسرائیلی برای مدیریت منابع آب نیاز دارد .
- برخلاف اردن، مصر حجم قابل‌توجهی آب از اسرائیل دریافت نمی‌کند، بلکه بیشتر همکاری‌ها در زمینه فناوری و مدیریت آب است .
- اسرائیل به اردن آب می‌دهد (سالانه حداقل ۱۰۰ میلیون مترمکعب و در صورت اجرای توافق جدید تا ۲۰۰ میلیون مترمکعب).
- مصر بیشتر از فناوری‌های آبی اسرائیل بهره می‌برد و وابستگی مستقیم کمتری به انتقال آب دارد.
با این حال اسراییل بیشتر حجم آب مصرفی خود را با بازیابی اب مصرف شده به چرخه برمیگرداند و مشخصا بحران آب نه در کشوری خاص بلکه به طور کلی مسأله ای جدی است.
