به گزارش وفاق ملی، در حالی که برخی کشورهای اروپایی در ماههای اخیر مانورهای تبلیغی گستردهای درباره استفاده از مکانیسم ماشه علیه ایران انجام دادهاند، کارشناسان اقتصادی و سیاسی به این نکته اشاره میکنند که تأثیر عملی این تهدیدات بر صادرات نفت ایران محدود و تا حد زیادی نمادین است. مکانیسم ماشه یا همان اسنپبک، سازوکاری است که در چارچوب توافق هستهای برجام برای بازگشت تحریمها طراحی شده است و به نوعی ابزاری حقوقی برای اعمال فشار به ایران معرفی میشود.
با این حال، بررسیها نشان میدهد که صادرات نفت ایران هماکنون در بالاترین سطح خود قرار دارد و مطابق دادههای ورتکسا، میانگین صادرات نفت خام ایران در بازه اول تا بیستم ژوئن ۲۰۲۵ به ۱.۸ میلیون بشکه در روز رسیده است؛ رقمی که بالاترین میزان ثبتشده در تاریخ اخیر ایران محسوب میشود. این در حالی است که شدیدترین تحریمهای امریکا و همپیمانانش علیه نفت ایران از سالها پیش اعمال شده و تقریباً تمام ظرفیتهای تجارت نفت ایران تحت فشار و محدودیت بوده است.
از منظر عملیاتی، فعالسازی مکانیسم ماشه نمیتواند محدودیت جدیدی بر صادرات نفت ایران تحمیل کند، زیرا هر آنچه قابلیت تحریم داشته، پیشتر اعمال شده است. تجربه جمهوری اسلامی ایران در دورزدن تحریمها و یافتن مسیرهای جایگزین برای فروش نفت نشان میدهد که کشور توانسته با اتخاذ راهکارهای مبتکرانه، صادرات خود را حتی در سختترین شرایط ادامه دهد.
تحلیلگران بر این باورند که هدف کشورهای اروپایی از مانور تبلیغی بر مکانیسم ماشه، ایجاد فشار روانی و رسانهای است و نه توقف واقعی تجارت نفت ایران. در حقیقت، محدودیتهای واقعی از سوی امریکا پیشتر اعمال شده و فعالسازی اسنپبک، تنها یک حرکت نمادین خواهد بود.
با توجه به این واقعیتها، به نظر میرسد تهدیدات اخیر اروپاییها بیشتر جنبه سیاسی و رسانهای دارد و توان عملیاتی محدودسازی صادرات نفت ایران را ندارد. ایران با تکیه بر تجربه طولانی خود در مدیریت تحریمها و حفظ کانالهای فروش، توانسته است درآمدزایی از نفت را ادامه دهد و به نظر میرسد فعالسازی مکانیسم ماشه تغییری اساسی در این مسیر ایجاد نخواهد کرد.
در نهایت میتوان گفت که صادرات نفت ایران، حتی در شرایط اعمال شدیدترین تحریمها، مانعی برای ادامه تجارت و درآمدزایی کشور نبوده و تهدیدات جدید، بیشتر در قالب فشار سیاسی و تبلیغاتی قابل ارزیابی هستند تا محدودیت عملی واقعی.