حسن بهشتیپور تحلیلگر بینالمللی در گفتگویی اختصاصی با وفاق ملی، با اشاره به چهار دور از مذاکرات صورتگرفته بین ایران و امریکا در عمان گفت: دو طرف (ایران و امریکا) وارد جزئیات شدهاند و در این شرایط طبیعی است که مشکلات مذاکرات بیشتر میشود. روی حرفهای آقای ترامپ نمیتوان حساب باز کرد؛ ولی به طور کلی میگوید ایرانیها باهوش هستند و منطقی رفتار میکنند.
اما حرفهای آقای عراقچی دقیقتر است و وقتی ایشان میگوید مذاکرات روبهجلو است؛ یعنی موانع وجود داشته؛ اما تلاش کردند آنها را برطرف کنند و به همدیگر نزدیک شوند و با پیشنهادهای جدیدی که داده شده به جمعبندی برسند. او در ادامه اضافه کرد: وزیر امور خارجه عمان در توییتی اعلام کرده بود؛ دو طرف پیشنهادهای جذابی را به همدیگر ارائه کردند. اینکه این پیشنهادها چه بود فعلاً درز نکرده است؛ ولی از مجموعه صحبتها میتوان فهمید مذاکرات اگرچه کُند است؛ ولی روبهجلو پیش میرود. برای نتیجه قطعی باید صبور باشیم و نیاز به چند دور مذاکرات دیگر است. در این مرحله دنبال یک توافق موقت هستند تا اگر خوب اجرا شد مراحل بعدی را انجام بدهند برای همین زمان بیشتری نیاز دارند. البته مذاکرات دور بعد را اعلام نکردهاند و گفتهاند وزیر خارجه عمان زمان و مکان بعدی را اعلام خواهد کرد. احتمالاً هفته آینده یک دور دیگر مذاکرات برگزار خواهد شد.
بهشتیپور با اشاره به سفر دونالد ترامپ به ریاض گفت: آقای ترامپ کاسب است و برای منافع اقتصادی سفر مهمی به عربستان، قطر و امارات انجام میدهد و بیشتر اهداف اقتصادی دارد. اگرچه در موضوع ایران هم با این کشورها صحبت خواهد کرد؛ اما برخلاف برجام حداقل عربستان و امارات از توافق بین ایران و آمریکا استقبال میکنند. به دلیل اینکه در حال حاضر ایران با امارات و عربستان روابط خوبی برقرار کرده و از طرف دیگر میدانند اگر به نتیجه نرسد ممکن است منطقه متشنج شود و تنش و بیثباتی در منطقه باعث فرار سرمایه از این کشورها میشود و به هر شکل میخواهند توافق حاصل شود تا ثبات و امنیت در منطقه جاری باشد تا مجموعه سرمایهگذاریهایی که انجام دادهاند، پیش ببرند.
او با اشاره به عدم حضور کشورهای اروپایی در این دوره از مذاکرات ایران و امریکا پاسخ داد: طرف آمریکایی بیشتر ترجیح میدهد برای اینکه زودتر به نتیجه برسد اروپاییها را وارد مذاکره نکند. همچنین طرف اروپایی موضع اختلافی با آمریکا در موضوع ایران ندارد و اختلافات با ترامپ راجع به موارد دیگر است. ولی در خصوص اینکه ایران نباید بمب هستهای تولید کند یا NPT را اجرا کند یا نظارتهای آژانس را افزایش بدهد، مواضع اروپا و امریکا کاملاً به هم نزدیک است. اما ترامپ ترجیح میدهد اگر توافقی هست به نام خودش ثبت کند؛ چون خصلتا دنبال دستاوردسازی برای خود است و دنبال این هم نیست که اروپاییها همسو هستند یا خیر. وی در ادامه اظهار کرد: اروپاییها به نفعشان است با این روند همسو شوند و کارشکنی در روند مذاکرات قطعاً به نفع آنها نخواهد بود، حتی به زیانشان است. آنها هم از مسئله هستهای در گذشته حساستر و علاقمندتر بودند و الان هم باید قاعدتاً از توافق بین ایران و آمریکا استقبال کنند. وزیر خارجه فرانسه گفته بود باید منافع ما را در نظر داشته باشید که این توافق، با منافع فرانسه یا کشور دیگر تعارضی نخواهد داشت.
بهشتیپور با اشاره به فشارهای دموکراتها و لابیهای اسرائیل درباره مذاکرات صورتگرفته گفت: همه نمایندگان حزب دموکرات مخالف نیستند، تعدادی نیز موافق برجام و تعداد کمتری مخالف برجام بودند. منتها افراد با نفوذی در سنا و مجلس نمایندگان آمریکا مخالف بودند. در دوره برجام تعداد این افراد کم بود؛ ولی نفوذ خیلی زیادی داشتند. این کارشناس بینالملل در پایان خاطرنشان کرد: در حال حاضر نمایندگان حامی گفتگوهای ایران و آمریکا تعدادشان نسبت به گذشته کمتر است. ولی چون نفوذ ترامپ در حزب جمهوریخواه بیشتر است جای نگرانی نیست. اما مخالفت دموکراتها بیشتر به چشم میآید. به دلیل اینکه آقای ترامپ اگر به توافق برسند، جمهوریخواهها و حتی دموکراتها را با خودش هماهنگ خواهد کرد؛ بنابراین، موضوع مخالفت دموکراتها و کارشکنیشان تأثیرگذار نیست. آنچه خطرناک است و کاملاً سنگاندازی میکند لابی اسرائیل است. لابی اسرائیل در کنگره آمریکا چه در مجلس نمایندگان چه در سنا، هم دموکراتها هم جمهوریخواهان هستند و طرفداران اسرائیل شامل هر دو حزب میشود. آنها بهشدت فعالیت میکنند که توافق نشود، قبلاً هم قوانینی تصویب کردند مثل کاتسا که رئیسجمهور آمریکا عملاً نتواند اگر توافق کرد بدون تصویب کنگره کار را پیش ببرد. اینها اقداماتی است که انجام میدهد؛ اما امیدواریم به نتیجه نرسند.