در هفته‌های اخیر، هشتگ #محاکمه_ظریف_روحانی به یکی از موضوعات داغ فضای مجازی به‌ویژه در توئیتر و ویراستی تبدیل شده است. این پویش که عمدتاً از سوی کاربران اصولگرا و منتقدان دولت‌های حسن روحانی و محمدجواد ظریف دنبال می‌شود، خواستار محاکمه این دو چهره به‌دلیل «خسارت به منافع ملی» و «ضعیف‌کردن اقتصاد و روابط خارجی» است. با این حال، ایرنا با بررسی داده‌های این هشتگ نتیجه‌گیری کرده است که این جریان برخلاف ادعایش، نتوانسته به یک مطالبه مردمی تبدیل شود.
آغاز پویش با توئیت رائفی‌پور
طبق بررسی گروه داده‌کاوی ایرنا، این کمپین نخستین‌بار پس از توئیت علی‌اکبر رائفی‌پور در ۲۸ مهرماه امسال شکل گرفت. او در واکنش به انتشار فیلم عروسی دختر شمخانی، در رشته‌توئیتی مدعی شد که «روحانی و ظریف در تاراج ذخایر ارزی، پذیرش مکانیسم ماشه و تضعیف روابط با روسیه نقش مستقیم داشته‌اند».
توئیت رائفی‌پور بیش از ۱۲۱ هزار بازدید و ۵ هزار لایک گرفت و با بیش از ۱۶۰۰ بازنشر، نقطه آغاز موج #محاکمه_ظریف_روحانی شد.
اوج‌گیری و سقوط سریع ترند
به‌دنبال آن، اظهارات محمدباقر قالیباف در ۴ آبان درباره «لطمه روحانی و ظریف به روابط ایران و روسیه» باعث شد این هشتگ بار دیگر اوج بگیرد و حتی در مجلس شعارهای «مرگ بر فریدون» و «محاکمه» سر داده شود.
اما این موج دوام چندانی نداشت. داده‌های ایرنا نشان می‌دهد که پس از چند روز، با فروکش‌کردن توجه کاربران، روند استفاده از این هشتگ به‌شدت افت کرد.
پیروزی نمادین با انحلال بانک آینده
یکی از محورهای تبلیغاتی حامیان این پویش، ارتباط دادن انحلال بانک آینده با مطالبه محاکمه ظریف و روحانی بود. آنان انحلال این بانک را که ۳ آبان اعلام شد، «پیروزی نمادین» در برابر فساد اقتصادی معرفی کردند و تلاش داشتند آن را به مطالبه #محاکمه_ظریف_روحانی پیوند بزنند.
با این حال، استقبال عمومی از این روایت بسیار اندک بود و حتی فراخوان تجمع «مدافعان اتحاد مقدس ۲» در میدان ولیعصر با حضور کمتر از ۳۰ نفر برگزار شد.
سازمان‌یافتگی به‌جای مردمی‌بودن
بر اساس تحلیل داده‌ها، حدود ۹۲ درصد توئیت‌های پربازدید این هشتگ از سوی کاربرانی نزدیک به جبهه پایداری و حلقه رائفی‌پور منتشر شده است. نسبت پایین لایک به ریتوئیت (۸۵ به ۱۰۰) نیز نشان‌دهنده سازمان‌یافتگی و ترند مصنوعی این پویش است.
در مقابل، بیش از ۸۵ درصد از پست‌ها هیچ تعاملی دریافت نکردند و بخش بزرگی از کاربران توئیتر فارسی واکنشی به این هشتگ نشان ندادند.
در مجموع، پویش #محاکمه_ظریف_روحانی با وجود بهره‌گیری از لحظات رسانه‌ای و روایت‌های تند، نتوانست از محدوده حلقه‌ای کوچک فراتر رود. این کمپین بیش از آنکه «مطالبه مردمی» باشد، ابزاری برای فشار سیاسی درون‌جریانی بود که با وجود جنجال رسانه‌ای کوتاه‌مدت، به‌سرعت از مرکز توجه افکار عمومی خارج شد.
