به گزارش وفاق ملی، به نقل از ایسنا، رابرت کوچاریان، رئیس‌جمهور پیشین ارمنستان روز سه‌شنبه در سخنانی اعلام کرد: ایالات متحده آمریکا با نظارتی «بسیار ویژه» بر کریدور زنگزور، عملاً امکان رصد و کنترل کامل مرز ایران و ارمنستان را به دست می‌آورد. وی با لحنی انتقادی افزود که حتی برخی محافل غربی در پی آن هستند تا رئیس‌جمهور آمریکا را به خاطر ایفای نقش در این پروژه برای دریافت جایزه صلح نوبل معرفی کنند.
کوچاریان در ادامه به بررسی اسناد مربوط به توافق صلح ایروان و باکو اشاره کرد و گفت: «من در این اسناد به دنبال نکاتی بودم که بتواند برای ارمنستان مزیتی به همراه داشته باشد، اما چیزی نیافتم. این توافق نه‌تنها دستاوردی برای ارمنستان نداشت، بلکه ما را با چالش‌های بیشتری روبه‌رو کرد.»
مشارکت ایران در پروژه زنگزور
وب‌سایت خبری NEWS.am نیز در گزارشی ضمن بازتاب سخنان کوچاریان نوشت: وی تأکید کرده است که باید راهی برای مشارکت فعال ایران در پروژه دالان زنگزور پیدا شود، چرا که حذف یا نادیده گرفتن تهران در چنین طرحی می‌تواند توازن منطقه‌ای را بر هم بزند.
کوچاریان هشدار داد: «اگر مسیر راه‌آهن جلفا بازگشایی نشود و ایران از این پروژه نفعی نبرد، پیامدهای آن برای ارمنستان خطرناک خواهد بود.»
او با طرح این پرسش که «آیا ایران از این پروژه چیزی به دست می‌آورد یا نه؟» تصریح کرد: در وضعیت کنونی، تهران بهره خاصی از این توافق نمی‌برد و این موضوع می‌تواند در آینده به یک عامل تنش تبدیل شود. وی افزود: «از دید من، اگر مسیر موسوم به “مسیر ترامپ” هنوز عملیاتی نشده، جای نگرانی نیست؛ زیرا تا این لحظه فاجعه‌ای برای ما رخ نداده است.»
نگرانی از حضور آمریکا در مرز ایران و ارمنستان
رئیس‌جمهور پیشین ارمنستان در بخش دیگری از اظهارات خود خاطرنشان کرد: «آنچه واقعاً می‌تواند فاجعه‌بار باشد، واکنش و سیاست ایران نسبت به حضور یک شرکت آمریکایی در مرز مشترک با ارمنستان است. چنین وضعیتی خطرناک بوده و تهدیدی جدی برای موجودیت مرز ایران و ارمنستان به شمار می‌رود.»
جزئیات توافق صلح ایروان – باکو با میانجی‌گری آمریکا
یادآور می‌شود که الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان و نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان در هشتم اوت (۱۷ مرداد) در واشنگتن و پس از دیداری سه‌جانبه با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، توافق صلحی امضا کردند که در چارچوب آن دو کشور بر سر ایجاد کریدور ترانزیتی زنگزور به توافق رسیدند.
بر اساس این توافق، مسیر ترانزیتی جدید که به «مسیر ترامپ برای صلح و شکوفایی بین‌المللی» معروف شده، قرار است سرزمین اصلی جمهوری آذربایجان را از طریق خاک ارمنستان به منطقه خودمختار نخجوان متصل کند. منطقه نخجوان دارای مرز مشترک با ایران و ترکیه است و از سرزمین اصلی جمهوری آذربایجان با نواری به عرض حدود ۳۲ کیلومتر از خاک ارمنستان جدا شده است.
واگذاری احتمالی کریدور به شرکت آمریکایی
پیش‌تر رسانه‌های منطقه‌ای گزارش داده بودند که آمریکا پیشنهاد داده است کنترل و مدیریت این کریدور، به عنوان بخشی از توافق صلح بین باکو و ایروان، به مدت یک قرن (۱۰۰ سال) به یک شرکت خصوصی آمریکایی واگذار شود. این موضوع از نگاه بسیاری از ناظران به منزله گسترش نفوذ واشنگتن در قفقاز جنوبی و در عین حال، تضعیف نقش ایران در معادلات منطقه‌ای ارزیابی می‌شود.
تحلیل و چشم‌انداز
تحلیلگران سیاسی در ایروان معتقدند سخنان کوچاریان هشداری جدی به دولت فعلی ارمنستان است تا در مسیر صلح با آذربایجان، منافع تهران و توازن ژئوپلیتیکی منطقه را نادیده نگیرد.
به گفته آنان، حضور احتمالی شرکت‌های آمریکایی در مرز ایران و ارمنستان می‌تواند موجب حساسیت تهران شود و حتی روابط دیرینه دو کشور را تحت تأثیر قرار دهد.
