به گزارش وفاق ملی، بازگشت شبگرد مصری به گیلان پس از شش دهه، خبر خوشایندی برای پرندهنگران و دوستداران محیط زیست است. این پرنده نادر و مهاجر نشاندهنده سلامت نسبی زیستگاههای طبیعی استان است.
شبگرد مصری چیست؟
شبگرد مصری با نام علمی Caprimulgus aegyptius از خانواده شبگردها و راسته مرغسانان است. نام “مصری” به پراکندگی اصلی آن در شمال آفریقا، به ویژه مصر اشاره دارد. این پرنده کوچکجثه، طول بدنی حدود ۲۵ سانتیمتر و وزنی بین ۶۰ تا ۸۰ گرم دارد و پرهای آن به رنگ خاکی و موجدار است که نقش استتار کامل در طبیعت را ایفا میکند.
ظاهر و ویژگیها
چشمان بزرگ و سیاه شبگرد برای شکار در تاریکی مناسب است. منقار کوتاه و پهن با ریشکهای حساس به شکار حشرات پروازی کمک میکند. بالهای بلند و دم متوسط آن، پروازی نرم و آرام ایجاد میکند. نر و ماده شبگرد از نظر ظاهری مشابهاند، اما نرها در فصل جفتگیری صداهای ویژهای تولید میکنند.
زیستگاه و پراکندگی
شبگرد مصری معمولاً در بیابانها و دشتهای شنی شمال آفریقا و جنوب غرب آسیا زندگی میکند. این گونه مهاجر است و تابستانها در مناطق شمالی، از جمله ایران، اقامت دارد و زمستانها به آفریقا مهاجرت میکند. مشاهده اخیر در دشتهای گیلان مسیر مهاجرت این گونه را تأیید میکند.
رفتار و تغذیه
شبگرد مصری شبزی و غروبزی است و روزها روی زمین استتار میکند. رژیم غذایی آن شامل حشرات پروازی مانند سوسک، پروانه و ملخ است. پروازش نرم و موجدار است و صداهایی مانند زمزمه برای ارتباط تولید میکند.
تولیدمثل و لانهسازی
لانه شبگرد بسیار ساده است و تخمها مستقیماً روی خاک یا شن گذاشته میشوند. فصل تولیدمثل در بهار و تابستان رخ میدهد و هر دو والد در جوجهکشی و تغذیه جوجهها مشارکت دارند. جوجهها پس از ۲۰ تا ۳۰ روز قادر به پرواز هستند.
وضعیت حفاظتی
طبق ارزیابی IUCN، شبگرد مصری در وضعیت “کمترین نگرانی” است، اما تهدیدهایی مانند تخریب زیستگاه، توسعه شهری و شکار غیرقانونی وجود دارد. در ایران، این گونه مهاجر نادر تحت حفاظت قوانین محیط زیست قرار دارد.
اهمیت مشاهده در گیلان
بازگشت شبگرد مصری پس از ۶۰ سال، نشانه ارزشمند بودن زیستگاههای گیلان است. کارشناسان محیط زیست تأکید دارند که حفاظت از مناطق طبیعی کلید بقای گونههای مهاجر است و این مشاهده فرصتی برای مطالعات علمی بیشتر فراهم میکند.