«محمدجواد ظریف»، رئیس مؤسسه “پایاب”، در شهر هیروشیما، محل برگزاری کنفرانس پاگواش، با یادآوری هشتادمین سالگرد بمباران اتمی، سخنرانی خود را با تأکید بر مسئولیت تاریخی ایران در قبال سلاح‌های کشتار جمعی آغاز کرد.
کرامت: نیروی محرکه استراتژیک ایران
ظریف با اشاره به رنج ایرانیان از سلاح‌های شیمیایی صدام در جنگ تحمیلی، که با “سکوت تکان‌دهنده” کشورهای حامی عراق مواجه شد، اعلام کرد که برای ایرانیان، سلاح‌های کشتار جمعی صرفاً یک خاطره نیستند.
وی استراتژی هسته‌ای ایران را این‌گونه تشریح کرد:
- دلیل اصلی: مخالفت ایران با سلاح هسته‌ای، نه یک ژست نمایشی، بلکه یک موضع استراتژیک و دینی است.
- مقاومت برای کرامت: ادامه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای، در برابر تحریم و ارعاب غرب، جست‌وجویی برای سلطه نیست، بلکه “آزمونی برای مقاومت در برابر تسلیم” و حفظ کرامت ملی است.
درس‌هایی از شکست‌های اخیر: ظرفیت ایران نابودشدنی نیست
وزیر امور خارجه پیشین ایران به صراحت اعلام کرد که تجاوز اخیر اسرائیل و آمریکا در پی مذاکرات دیپلماتیک به اهداف خود نرسید. وی دو درس کلیدی را برای ایالات متحده مطرح کرد:
- قدرت بازدارندگی: این تجاوز نشان داد که ایرانیان در برابر متجاوز متحد می‌شوند و ایران توانایی وارد آوردن آسیب جدی به قدرت‌های هسته‌ای را دارد.
- ظرفیت غیرقابل حذف: توانمندی‌های هسته‌ای ایران در ذهن دانشمندان آن نهفته و قابل “نابودی” فیزیکی نیست.
ظریف خواستار آن شد که غرب به جای تمرکز بر “نقص شناختی” و “شکاف کرامت”، “فراخوان ظریف به آمریکا برای گذار از ‘پارادایم تهدید’ به مذاکره” را جدی بگیرد و ایران را نه یک تهدید دائم، بلکه شریکی برابر در امور جهانی ببیند.
نقشه راه برای صلح منطقه‌ای و جهانی
ظریف برای حرکت ایران، منطقه و جامعه جهانی به سوی «آینده ساخته‌شده»، طرح‌های عملی زیر را پیشنهاد داد:
- اعتماد درونی: توانمندسازی مردم ایران به‌عنوان بزرگ‌ترین سرمایه کشور.
- پیمان‌های استراتژیک: پیشنهاد انعقاد پیمان عدم تجاوز ایران و آمریکا برای نهادینه‌سازی اعتماد در سطح جهانی.
- همکاری هسته‌ای منطقه‌ای (طرح MENARA): تأسیس “شبکه خاورمیانه برای پژوهش و پیشرفت هسته‌ای” (MENARA) که یک کنسرسیوم غنی‌سازی مشترک منطقه‌ای با نظارت متقابل برای تمام کشورهای متعهد به عدم اشاعه هسته‌ای خواهد بود. این طرح “مسئله هسته‌ای” را به بستر همکاری تبدیل می‌کند.
وی در پایان هشدار داد که امنیت با انباشت سلاح‌های وارداتی تضمین نمی‌شود و “هیچ ملتی نمی‌تواند امنیت خود را بر ناامنی دیگران بنا کند.” او از حاضران خواست تا دیوانگی “بازدارندگی متقابل تضمین‌شده” را با خرد تعامل متقابل برای خلع سلاح هسته‌ای جایگزین کنند.
