به گزارش وفاق ملی، کاروانسرای شاه عباسی سمنان، یکی از بناهای تاریخی ۴۰۰ ساله استان، پس از سال‌ها درگیری اداری و حقوقی، سرانجام به اداره کل میراث فرهنگی استان تحویل داده شد و مسیر مرمت و احیای آن هموار شد. به گفته سروش هاشمی، معاون میراث فرهنگی استان سمنان، آخرین ساختمان مزاحم که مربوط به انقلاب فرهنگی بود واگذار شده و پیمانکاران در حال پاکسازی کامل محوطه هستند.
این آزادسازی می‌تواند راه را برای ثبت جهانی کاروانسرای شاه عباسی باز کند، اقدامی که میراث فرهنگی استان سمنان سال‌ها در انتظار آن بود.
ماجرای آزادسازی این بنای تاریخی به آبان ۱۴۰۰ بازمی‌گردد؛ زمانی که در جریان سفر رئیس‌جمهور وقت به سمنان، وزیر وقت میراث فرهنگی دستور داد: «دیوار مزاحم را بردارید، مردم نفس می‌کشند». با وجود این دستور علنی، هنوز بخش‌هایی از کاروانسرا در تصرف نهادهای مختلف باقی ماند.
در شهریور ۱۴۰۱ کلید کاروانسرا به‌طور نمادین به اداره کل میراث فرهنگی تحویل شد و اولین دیوار تخریب شد، اما ساختمان‌های شمالی شامل دادگاه انقلاب و اداره زندان‌ها همچنان در محل حضور داشتند و آزادسازی کامل محقق نشده بود.
با وجود صدور سند مالکیت کاروانسرا به نام میراث فرهنگی، روند انتقال ساختمان‌های وابسته به قوه قضاییه به کندی پیش رفت. تفاهم‌نامه‌ای در آذر ۱۴۰۱ به‌عنوان مبنای انتقال مطرح شد، اما به‌صورت عمومی منتشر نشد. در فروردین ۱۴۰۲ و همزمان با سفر رئیس وقت قوه قضاییه به سمنان، دوباره بر آزادسازی این کاروانسرا تاکید شد.
از مهر ۱۴۰۳ با ورود مستقیم رئیس قوه قضاییه، بار دیگر امید به آزادسازی کامل زنده شد و دستور صریحی برای انتقال مالکیت صادر شد، هرچند دادگاه انقلاب هنوز از سند مالکیت حذف نشده بود. در اسفند همان سال نیز وعده داده شد که دادگاه انقلاب تا پایان فروردین ۱۴۰۴ تخریب خواهد شد.
در تیر ۱۴۰۴، فرماندار سمنان آغاز اجرای ماده ۶۹ برای آزادسازی را اعلام کرد، اما موضوع دادگاه انقلاب در ضلع شمال‌غربی به‌عنوان مانع اصلی باقی ماند. نهایتاً مسئولان استان سمنان خبر دادند که فرآیند حقوقی آزادسازی پایان یافته و تفاهم‌نامه میان قوه قضاییه و میراث فرهنگی توسط استاندار ابلاغ شده است.
بر اساس برنامه‌ریزی انجام شده، بودجه‌ای ۱۴۰ میلیارد تومانی برای مرمت، تجهیز و آزادسازی کاروانسرا در نظر گرفته شده است که پیش‌بینی می‌شود مرمت کامل آن حدود دو سال به طول انجامد. کارشناسان معتقدند پس از احیا، این بنای تاریخی قابلیت ثبت جهانی را نیز خواهد داشت.
دوستداران میراث فرهنگی سمنان، از جمله ترحمی، تایید کرده‌اند که ساختمان‌های باقی‌مانده در محوطه کاروانسرای شاه عباسی در حال تخریب هستند و این اقدام نقطه عطفی در حفاظت از این اثر تاریخی به شمار می‌آید.
