کافه رستوران‌ها را خشک نکنید، دریاچهٔ ارومیه و زاینده‌رود کافی است!
به گزارش وفاق ملی، در ماه‌های اخیر، بحث درباره محدودیت‌های اجتماعی در ایران وارد مرحله تازه‌ای شده است. پس از آنکه اجرای سخت‌گیرانه قانون حجاب اجباری با مشکلات جدی مواجه شد و ماجرای ممنوعیت سگ‌گردانی به حاشیه رفت، اکنون کافه‌ها و رستوران‌ها به موضوع جدید حساسیت‌ها و برخوردها بدل شده‌اند.
برخی ناظران معتقدند آنچه در پسِ این تصمیمات دیده می‌شود، نه صرفاً مخالفت با سگ‌گردانی یا پوشش زنان، بلکه نوعی نگرانی از «فضاهای عمومی» است؛ جایی که جوانان دور هم جمع می‌شوند، گفتگو می‌کنند و سبک زندگی مدرن خود را شکل می‌دهند.
ریشه نگرانی‌ها
به باور تحلیلگران، ایران جامعه‌ای متفاوت از بسیاری کشورهای اسلامی دیگر است. در حالی که گروه‌هایی در افغانستان یا جوامع قبیله‌ای منطقه توانسته‌اند با سنت‌های خود سخت‌گیری‌های اجتماعی را بپذیرند، جامعه ایران چنین پشتوانه‌ای ندارد. مطالعات جامعه‌شناسی نیز نشان می‌دهد تنها بخش کوچکی از جامعه پشتوانه این سخت‌گیری‌ها هستند و اکثریت مردم تمایل دارند مدرن زندگی کنند.
کافه؛ بیش از یک مکان
کافه‌ها در ایران، به‌ویژه برای جوانان و طبقه متوسط، تنها محل نوشیدن قهوه یا غذا خوردن نیستند. کافه فضایی برای گفتگو، تبادل ایده و شکل‌گیری خلاقیت محسوب می‌شود. بسیاری از پژوهش‌ها از جمله کتاب «جغرافیای نبوغ» نشان می‌دهد که چنین فضاهایی بسترساز رشد فرهنگی و حتی نوآوری هستند. محدود کردن کافه‌ها می‌تواند به‌معنای محدود کردن جریان خلاقیت و گفت‌وگوی اجتماعی باشد.
پیامدهای اجتماعی محدودیت‌ها
کارشناسان هشدار می‌دهند که بستن یا محدود کردن کافه‌ها، جوانان را از فضای عمومی به فضای خصوصی می‌برد؛ جایی که به‌گفته جامعه‌شناسان، مخاطرات اجتماعی و فرهنگی بیشتری در پی دارد. تجربه تاریخی نیز نشان داده است که سیاست‌های «سلبی» مانند ممنوع کردن، بستن یا تهدید، نه‌تنها مشکل را حل نمی‌کند بلکه به نارضایتی عمومی و گسست اجتماعی دامن می‌زند.
اقتصاد، عشق و جمعیت
در شرایطی که ایران با تورم بالا، بازگشت تحریم‌ها و فشارهای اقتصادی مواجه است، بسیاری بر این باورند که تمرکز بر محدودیت‌های اجتماعی، اولویت‌های اصلی جامعه را نادیده می‌گیرد. حتی از زاویه سیاست‌های جمعیتی نیز منتقدان یادآور می‌شوند که پایه اصلی ازدواج و فرزندآوری در عشق و روابط اجتماعی سالم است. محدود کردن فضاهای عمومی و اجتماعی، به‌نوعی خشکاندن ریشه این انگیزه طبیعی در جامعه است.
تحلیلگران پیشنهاد می‌کنند به‌جای سیاست‌های محدودکننده، باید به سیاست‌های ایجابی روی آورد؛ سیاست‌هایی که نشاط اجتماعی، امید و حضور فعال طبقه متوسط را تقویت کند. کافه‌ها و فضاهای عمومی می‌توانند به‌جای تهدید، فرصتی برای گفت‌وگو، همگرایی و بازسازی اعتماد اجتماعی باشند.
