بازدارندگی در عصر جدید
به گزارش وفاق ملی؛ در دنیای متلاطم امروز که تهدیدات ترکیبی نظامی، سایبری و اقتصادی با هم آمیخته‌اند، کشورها برای حفظ امنیت ملی خود نیازمند ایجاد موازنه‌ای مستحکم در حوزه دفاعی هستند. ایران، به عنوان یکی از بازیگران مهم منطقه‌ای، سال‌هاست بر توسعه توان موشکی خود تمرکز دارد. آخرین نمونه این مسیر، موشک بالستیک رستاخیز است؛ محصولی بومی با برد بالا و قدرت تخریب ترکیبی که توجه ناظران داخلی و خارجی را به خود جلب کرده است.
مشخصات فنی موشک رستاخیز
ساخت و طراحی داخلی
رستاخیز یک موشک بالستیک قاره‌پیما است که با فناوری تماماً بومی طراحی و تولید شده و در زمره نسل جدید موشک‌های سپاه پاسداران قرار می‌گیرد. این موشک به گونه‌ای طراحی شده تا در کمترین زمان، قابلیت تحرک، شلیک و تأثیرگذاری راهبردی را فراهم کند.
ویژگی‌های کلیدی:
- برد تخمینی: بین ۴۰۰۰ تا ۵۰۰۰ کیلومتر
- نوع پیشران: سوخت جامد با قابلیت پرتاب سریع
- سیستم هدایت: ترکیبی از GPS و اینرسیایی (INS)
- کلاهک: دوگانه (تاکتیکی و EMP – پالس الکترومغناطیسی)
- شعاع تخریبی: حدود ۸۰ کیلومتر مربع
- نام مستعار: پاک‌کننده (Cleanser) – به دلیل قابلیت خنثی‌سازی زیرساخت‌های دشمن با پالس الکترومغناطیسی
بُعد نظامی و راهبردی موشک رستاخیز
یک گام مهم در دکترین بازدارندگی
ایران در دکترین دفاعی خود به جای تهاجم، همواره بر بازدارندگی فعال تأکید داشته است. رستاخیز، به‌عنوان نماد این راهبرد، می‌تواند نقش کلیدی در افزایش هزینه تجاوز احتمالی دشمنان ایفا کند. کشورهای متخاصم منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، با مشاهده توان جدید ایران، مجبور به بازنگری در محاسبات استراتژیک خود خواهند شد.
تقویت جایگاه ژئوپلیتیک ایران
در منطقه‌ای که جنگ‌های نیابتی، تهدیدات پهپادی و عملیات اطلاعاتی به وفور دیده می‌شود، نمایش قدرت موشکی، ابزار مهمی برای تثبیت جایگاه ژئوپلیتیک است. موشک رستاخیز می‌تواند بازوی استراتژیک ایران در مقابله با تهدیدات فرامنطقه‌ای (مانند پایگاه‌های نظامی آمریکا در غرب آسیا) باشد.
پالس الکترومغناطیسی (EMP): وجه تمایز رستاخیز
یکی از ویژگی‌های کم‌سابقه موشک رستاخیز، بهره‌گیری از فناوری EMP است. این پالس الکترومغناطیسی می‌تواند تمام سیستم‌های الکترونیکی، مخابراتی و نظامی هدف را برای مدت زیادی از کار بیندازد.
کاربردهای نظامی EMP:
- نابودی سیستم‌های دفاع هوایی و موشک‌یاب دشمن
- ایجاد اختلال کامل در فرماندهی و کنترل
- قطع زیرساخت‌های حیاتی دشمن (برق، مخابرات، رادار، اینترنت)
این فناوری بدون استفاده از تسلیحات متعارف یا حتی تخریب فیزیکی مستقیم، قدرتی نرم اما فلج‌کننده ایجاد می‌کند که می‌تواند نتیجه جنگ را در لحظات ابتدایی رقم بزند.
جایگاه موشک رستاخیز در برنامه موشکی ایران
مکمل نسل‌های پیشین
رستاخیز نه جایگزین، بلکه تکمیل‌کننده نسل‌های قبلی مانند شهاب، خرمشهر، سجیل و فاتح محسوب می‌شود. این موشک بیشتر جنبه «راهبردی» دارد، در حالی که موشک‌های کوتاه‌تر برای پاسخ سریع و موضعی طراحی شده‌اند.
یک لایه دفاعی عمیق
با اضافه شدن رستاخیز، ایران اکنون دارای موشک‌هایی در همه سطوح:
- تاکتیکی و نقطه‌زن (زوال، عماد)
- میان‌برد پرسرعت (فاتح، سجیل)
- قاره‌پیما و EMPدار (رستاخیز)
ابعاد اقتصادی، اجتماعی و نقدهای مطرح‌شده
هزینه‌های توسعه چنین پروژه‌ای
تولید یک موشک با فناوری پیشرفته، به ویژه EMP، نیازمند زیرساخت‌های گسترده، نیروی انسانی متخصص، و منابع مالی کلان است. برخی کارشناسان داخلی مطرح کرده‌اند که در شرایط اقتصادی دشوار فعلی، شاید بهتر بود بخشی از این منابع صرف توسعه زیرساخت‌های ملی می‌شد.
اولویت‌های داخلی یا اقتدار خارجی؟
سؤالی که ذهن افکار عمومی را به خود مشغول کرده این است:
«آیا در شرایطی که کشور با تورم، بیکاری و چالش‌های معیشتی مواجه است، معرفی موشک‌های فوق‌پیشرفته ضرورتی فوری داشته است؟»
از دید حامیان پروژه، پاسخ مثبت است: امنیت ملی، پیش‌شرط توسعه اقتصادی است. در مقابل، منتقدان می‌گویند: بدون توسعه داخلی، اقتدار خارجی پایدار نخواهد بود.
لزوم اطلاع‌رسانی شفاف به مردم
برای کاهش شکاف ادراکی میان جامعه و پروژه‌های نظامی، لازم است رسانه‌ها، مسئولان و نهادهای مرتبط، اطلاع‌رسانی شفاف، فنی و اقناعی درباره اهداف، هزینه‌ها و فواید این پروژه‌ها ارائه دهند تا همراهی اجتماعی بیشتری حاصل شود.
واکنش‌های بین‌المللی
پس از رونمایی از رستاخیز، تحلیل‌گران غربی به‌سرعت به بررسی پیامدهای آن پرداختند. از جمله واکنش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اسرائیل به شدت نسبت به این دستاورد ابراز نگرانی کرده و برخی منابع اعلام کردند که سامانه‌های دفاعی این رژیم در حالت آماده‌باش کامل قرار دارند.
- آمریکا اعلام کرده که این اقدام می‌تواند تلاش‌ها برای کاهش تنش در منطقه را دشوار کند.
- برخی کشورهای منطقه مانند عربستان سعودی، مصر و امارات نیز به‌صورت غیررسمی ابراز نگرانی کرده‌اند.
نتیجه‌گیری: رستاخیز، یک موفقیت استراتژیک با مسئولیت‌های بزرگ
موشک رستاخیز، بدون تردید، یک موفقیت بزرگ در حوزه نظامی و فنی برای جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شود. بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، افزایش برد و قدرت بازدارندگی، و توانایی مقابله با تهدیدات پیشرفته از نقاط قوت این دستاورد هستند.
اما همان‌طور که هر قدرتی، تعهدی به همراه دارد، این موفقیت نیز نیازمند حکمرانی امنیتی هوشمندانه، مدیریت انتظارات مردمی، و اولویت‌بندی دقیق منابع ملی است.
پیشنهاد نهایی:
- تقویت دیپلماسی رسانه‌ای و علمی برای تبیین اهداف نظامی ایران به جهان
- توازن بین قدرت نظامی و توسعه اقتصادی داخلی
- افزایش شفافیت در پروژه‌های ملی برای افزایش سرمایه اجتماعی و کاهش شکاف‌های داخلی
